Fyrstu kynni

Já, Gurrí mín var að biðja um söguna af því þegar ég heimsótti tengdaforeldra mína í fyrsta skipti. Ég var nítján ára unglingur, feimin og uppburðarlítil og eiginlega sannfærð um að þeim myndi ekkert lítast á þessa stúlku sem sonurinn var í slagtogi við. Ég sárkveið því fyrir og bað Gumma með reglulegu millibili að snúa við en tengdaforeldrar mínir bjuggu á Akureyri og tengdamamma býr þar enn en hún er nú ekkja. Jæja, ekki fékkst kærastinn til að snúa við þannig að við enduðum á tröppunum heima hjá tengdó þar sem heilsast var með handabandi. Útidyrahurðin var opin og ég ætlaði að koma í veg fyrir að hún skelltist þegar Gummi var að bera töskurnar inn og greip í húninn en ekki tókst betur til en svo að hann losnaði og ég hélt á honum í hendinni. Ég rétti tengdapabba hann vandræðaleg og sagði: „Hann datt af.“ „Já, já, hann var laus,“ sagði tengdapabbi heitinn glaðlega en ég hafði á tilfinningunni að það væri bara sagt til að mér liði betur. Ég var nú á því að varla hefði verið hægt að byrja verr en þegar við settumst að borðum seinna um kvöldið tóku hlutirnir stefnu niður á við og það hratt. Ég settist við borðstofuborðið þar sem mér var vísað til sætis og um var varla búin að snerta hnífapörin þegar stóllinn gaf sig og ég sat í brotunum á góflinu. „Hafðu engar áhyggjur, hann var brotinn fyrir,“ sagði tengdapabbi og núna trúði ég honum alls ekki. Tengdamamma kom með annan stól og þegar ég ætlaði að setjast í hann reyndi ég að fara eins varlega og hægt var. Ég var í gallabuxum með járnbólum á vösunum og án skyndilega heyrðist leiðinlegt skraphljóð. Bólurnar höfðu skrapað leðrið á stólbakinu og stóllinn ber þess merki enn í dag en tvær djúpar renndur liggja niður eftir öllu bakinu. Tengdapabbi hafði ekki orð á því að stóllinn hefði verið skrapaður fyrir en ég átti ekki von á að mér yrði nokkru sinni boðið heim til þeirra aftur.

Rebbarnir samir við sig

Ég er nýkomin af ættarmóti austur á Vopnafirði en móðir mín var fædd og uppalin að Refstað í þeim firði. Þetta var óskaplega skemmtilegt, enda skildist mér að margir hefðu haft orð á því í byggðarlaginu að þeir vildu vera fluga á vegg þar sem nokkrir rebbar kæmu saman, þar væri gaman. Á þessu sögulega móti bar það helst til tíðinda að maður nokkur var formlega ættleiddur en hann hefur árum saman öfundað bróður sinn af því að vera giftur inn í þessa merku ætt. Rebbar eru almennt hlýlegt fólk sem hrærist auðveldlega til meðlíðunar þannig að látið var að óskum mannsins og nú hefur hann sem sé öðlast rétt til að sitja ættarmót framtíðarinnar. Skorað var á mig að segja söguna af því þegar ég kom í mína fyrstu heimsókn til tengdaforeldra minna og varð ég við því. Sunginn var bragur sem einn frábær frændi minn hafði ort um ættina og þar sem afi minn var tvígiftur flutti Svava systir erindi um ömmu okkar og nöfnu sína en systursonur mömmu talaði um sína ömmu. Já, þetta er yndislegt fólk og ég hef oft verið ánægð með hvað ég er heppin að stórfjölskylda mín er þetta náin og þetta skemmtileg. Rebbar tala óskaplega mikið en eru almennt orðheppið og skemmtilegt fólk sem bjargar því að sárasjaldan drepast viðmælendur þeirra úr leiðindum. Rebbar eru líka tilfinningaríkir og ákafamanneskjur á flestum sviðum og mér skilst að sögur séu sagðar af sumum frænda minna í sjö sýslum.

Fleiri syndir

Gamlar syndir hafa langan hala segir máltækið og nú eru þau Elín Arnar og Geiri bæði búin að klukka mig þannig að ég verð víst að gefa upp fleiri leyndarmál.

1. Já, það er rétt hjá Geira ég lék hóru í uppfærslu MH á Túskildingsóperunni og spókaði mig um sviðið í lífstykki af ömmu hennar Höllu. Ári áður hafði ég leikið asna í Drekanum þannig að leiklistarferill minn var glæstur og eftirminnilegur.
2. Ég er hræðilega veik fyrir loðskinnum og veit ekkert yndislegra en strjúka dýrum, enda á ég þrjú. En ég er líka yfir mig hrifin af pelsum, keipum og loðbrydduðum fatnaði.
3. Leiðinlegt fólk fer óskaplega í taugarnar á mér. Þegar ég var yngri var ég viss um að fólkið hefði valið leiðindin og gæti auðveldlega breytt sér ef því sýndist svo. Nú hallast ég að því að sumir eru svo sorglega leiðinlegir að það getur ekki verið afrakstur eins tilviljanakennds getnaðar heldur hlýtur það að vera afrakstur skipulagðrar ræktunar. Ég tel mig nefnilega hafa séð þess merki að leiðindi eru ættgengari í sumum fjölskyldum en öðrum.
4. Ég hef afskaplega gaman af gönguferðum í náttúrunni en er svo lofthrædd að nokkrum sinnum hefur það komið fyrir mig að frjósa í miðjum hlíðum einhvers fjalls og komast hvorki lönd né strönd. Þá hefur það komið í hlut mannsins míns að tala mig niður.
5. Almennt hef ég ekki gaman af húmor sem snýst um að niðurlægja aðra eða gamanmyndum þar sem allt snýst öndvert gegn aðalsöguhetjunni hvernig sem hún reynir. Ein undantekning er frá þessari reglu. Þegar ég sé fólk renna á rassinn á svelli grípur mig yfirleitt óviðráðanleg kátína og því lengur sem manneskjan er að berjast við að halda jafnvæginu því fyndnara finnst mér atvikið.
6. Ég er ákaflega ólyktnæm en jafnframt óskaplega klígjugjarnt þannig að sennilega er þetta enn eitt dæmið um hvernig náttúran sér okkur fyrir jafnvægi.
7. Ég horfði á Dallas í gamla daga.
8. Ég er sjúk í breska leynilögguþætti og breskar sakamálasögur. Las Agöthu Christie upp til agna á unglingsárum og lærði margt um mannlegt eðli af Ms. Marple.

Ég læt það vera að klukka einhvern annan því allir sem mér koma í hug hafa verið margklukkaðir.

Ormur í fyrra lífi?

Ásgeir vinur minn Helgason lýsir trúarlegri upplifun sinni þegar hann var tuttugu og sex ára á bloggsíðu sinni. Mér finnst þessi frásögn sérlega flott og það er ekki laust við að ég öfundi Geira pínulítið af því að hafa upplifað eitthvað þessu líkt. Sjálf hef ég aldrei fundið fyrir neinu svona. Þegar ég var barn óskaði ég þess heitt og innilega að ég væri skyggn og þóttist meira segja stundum sjá eitthvað meira en aðrir þegar ég var í hópi trúgjarnra barna en mínar innri sjónir lukust aldrei upp fyrir neinu hvorki lifandi eða látnu. Einhverju sinni vorum við að ræða tilfinninguna „déja vu“ við matarborðið hér heima og í ljós kom að bæði börnin mín höfðu upplifað þetta margoft en ég aldrei. Þeim fannst þetta ótrúlegt og eftir nokkrar vangaveltur komst sonur minn að þeirri niðurstöðu að þetta lægi í þróunarstigum okkar sem persóna. „Déja vu“ á nefnilega, samkvæmt kenningunni, að vera afturhvarf til fyrri lífa. Andri taldi sem sé að móðir hans væri nýkomin í mannlega mynd og þar sem ég hefði verið ormur eða fluga í fyrri lífi fyndi ég ekki til þessarar tilfinningar. Flestir menn upplifa jú, sárasjaldan það sem skordýr og lindýr finna fyrir á hverjum degi. Þessi kenning hefur óþægilegan sannleikshljóm. En einu get ég þó státað af og það er innsæi. Ég er ágætur mannþekkjari og dómgreind mín í þeim efnum hefur sjaldan brugðist. Ég finn líka oft á mér hættu eða líðan minna nánustu. Stundum sest að mér óútskýranlegur kvíði og það bregst ekki að eitthvað slæmt gerist skömmu síðar. Þetta hefur gerst að kvöldi til og staðið fram á nótt og tvisvar hef ég vitað feigð einhvers sem mér hefur þótt vænt um. Í bæði skiptin var ég að heimsækja þetta fólk á sjúkrahúsi þar sem það lá en ekkert benti til annars en von væri á góðum bata. Á leiðinni eftir spítalaganginum og út laust þeirri hugsun niður í huga mér að viðkomandi ætti ekki afturkvæmt heim og það gekk eftir. Hvað þetta er veit ég ekki en sennilega hafa allir fundið fyrir þessu sama einhvern tíma á ævinni. Til allrar lukku virðast ánmaðkar og geitungar hafa ágætis innsæi og ég bý sennilega að því.

Heiður og sómi

Í dag leitaði til mín ungur maður og bað mig að lesa yfir bók eftir sig sem kemur út fyrir jólin. Hann langaði að biðja mig að segja einhver orð um bókina sem setja mætti á kápu. Engu var líkara þegar hann spurði en hann byggist við því að mér fyndist þetta eitthvert erfiði. Mér fannst mér aftur á móti mikill heiður sýndur og þetta gladdi mig mjög mikið. Nú bíð ég spennt eftir að fá bókina í hendur og geta lagst í lestur.

Upp komst um strákinn Tuma

Katrín Snæhólm klukkaði mig og nú verð ég að segja átta hluti um sjálfa mig. Það fyrsta sem mér dettur í hug er að ég elska rauðan lit og dregst alltaf að honum hvar sem ég sé hann. Rauðir kjólar hafa sérlega tiltrekkjandi áhrif þannig að líklega er ég eitthvað skyld nautgripum nema að þeir þola víst ekki þennan lit. Ég er ótrúlegur sælkeri og stenst sjaldan sætindi. Af þessum ástæðum hef ég aldrei þorað að koma mér fyrir á krossgötum á gamlárskvöld og bíða álfanna. Það yrði þeim alltof auðvelt að freista mín til að segja eitthvað. Ég hef afspyrnu gaman af að baka en Höllu vinkonu finnst það skrýtið því hún eldar en bakar ekki. Ég syng ekki að minnsta kosti ekki í eyru þeirra sem mér þykir vænt um. Ég heillast af öllum loðnum dýrum en helst vil ég að þau séu með trýni og oddhvöss eyru sem undanskilur suma karlmenn úr þessari jöfnu. Ég er sílesandi. Ef ekki er óopnuð bók á náttborðinu fæ ég fráhvarfseinkenni og er ekki mönnum sinnandi fyrr en eitthvert lesefni er fundið. Ég þoli ekki Hómer Simpson og aðra heimska heimilisfeður í bandarískum sjónvarpsþáttum. Mér finnst leikfimi viðbjóðslega leiðinleg en er tilbúin að leggja á mig ómælt erfiði í fjallgöngum ef ég hef von um að sjá ársprænu steypast fram af kletti í fögrum fossi. Ég klukka Svövu systur, Elínu Arnar, Gurrí, Auði Evu, Zunzillu, Svartfugl, Heiðu Magg og Heiðu Þórðar.

Eldri systkini gáfaðri

Ég rak augun í frétt inn á visir.is áðan þar sem stóð að rannsóknir hefðu leitt í ljós að greindarvísitala eldri systkina væri alla að jafna hærri en þeirra yngri. Þarna hef ég fengið staðfestingu á því sem mig hefur alltaf grunað. Jafnvel gæðaefni þynnist út eftir því sem það er notað oftar. Runeberg sá þetta og því segir hann í kvæðinu um Svein dúfu og þótt karl faðir hans hafi verið sæmilega greindur maður entist vit hans ekki í alla þá barnahausa sem hann framleiddi og því var ansi lítið eftir handa Sveini sem var yngstur. Ég og Magga berum augljóslega af systrum okkar eins og gull af eiri. Í minni fjölskyldu hefur reyndar lengi verið um það rætt að tónerinn í prentara foreldra minna hafi farið minnkandi eftir því sem eintökum fjölgaði því við Magga erum líka dekkstar yfirlitum en Svava sú yngsta alveg ljóshærð. Já, það er margt skrýtið í kýrhausnum.

Dómar úr fornöld

Ég er ekki sú eina sem fædd er á vitlausri öld. Nú hafa þrír dómarar við Héraðsdóm Reykjavíkur sýnt að þeir hafa ekki kynnt sér nýjustu rannsóknir, viðhorf eða lög. Ég læt mér þó nægja að leggja ekki lag mitt við nýjustu tækni og skaða því ekki einstaklinga. Dómarar þessi sýkna ungan mann af nauðgunarákæru vegna þess að fórnarlambið streittist ekki nægilega á móti og mótmælti ekki. Margar rannsóknir eru til sem sýna að margt fólk hreinlega lamast af skelfingu þegar ofbeldismenn ráðast á það og hvergi í heiminum er það talið til vansa nema þá hér á Íslandi. Dómararnir viðurkenna að samræðið var ekki með vilja konunnar í máli þessu en þar sem árásarmaðurinn beitti ekki nægu ofbeldi er hann sýknaður. Í hegningarlögum segir að hver sá sem með ofbeldi. þvingunum eða annarri nauðung neyði annan til samræðis sé sekur um nauðgun. Það að ýta konu inn í klósettklefa og læsa hana þar inni og fara þannig að henni að stórsér á henni er að mínu mati þvingun. Hvað þarf meira til? Ég er reið og hneyksluð.

Og að auki. Hvers konar lögmenn eru það sem ganga fram í fjölmiðlum og gera þar píslarvotta úr skjólstæðingum sínum á kostnað fórnarlamba þeirra? Lögmenn eiga að gæta hlutleysis og því eðlilegt að þeir láti ekki í sér heyra í fjölmiðlum á þann veg að þeir dragi svo augljóslega taum annars málsaðila. Takið eftir muninum á málflutningi Margrétar Gunnlaugsdóttur og Sveins Andra Sveinssonar. Sveinn Andri lýsir fjálglega píslum skjólstæðings síns og segir hann eiga rétt á skaðabótum. Margrét segist ekki vera sammála dómnum og rekur forsendur hans. Hún minnist hvergi á þjáningar skjólstæðings síns né er hún með upphrópanir um að við almenningur skuldum henni eitthvað. Réttlætiskennd flestra væri þó fremur tilbúin að samþykkja þá kröfu.

Fædd á vitlausri öld

Já, elskurnar mínar. Þið kannist greinilega öll við pennavandamálið sem ergir mig svo mjög. En vegna þess að Ásgeir vinur minn nefndi að ég gæti tekið tæknina í þjónustu mína verð ég að játa að stundum held ég að ég sé fædd á vitlausri öld. Ég er einstaklega tækjafötluð og hef megna andstyggð á öllum tækjum sem eru flóknari en það að tveir takkar on og off blasi við og þrýstingur á þá nægi til að tækið geri allt sem gera þarf. Tæki hafa líka sérstæða andúð á mér og iðulega hef ég lent í að þau hreinlega bila við það eitt að ég horfi á þau. Oftar reynar vegna þess að ég geri eitthvað við þau.

Hér í gamla daga meðan enn voru notaðar ritvélar reyndi ég að skipta um borða með þeim einum árangri að ritvélin murraði illkvittnislega þegar ég ætlaði að byrja að vinna aftur. Það þurfti manneskju með svarta beltið í ritvélaviðgerðum til að koma henni í samt lag. Í Búnaðarbankanum í gamla daga tíðkaðist almennt ekki að drekka í vinnnunni en einn föstudaginn skáluðum við í sérríi til að halda upp á einhvern áfanga sem ég er löngu búin að gleyma. Mér tókst að sjálfsögðu að hella mínu glasi yfir reiknivélina mína og óhætt er að segja að hún hafi ekki borið sitt barr upp frá því. Í hvert skipti sem kveikt var á henni spýttist úr henni pappírinn skreyttur merkjum sem einna mest líktust litlum kínverskum hrísgrjónabændum með sína barðastóru hatta. Ég þorði ekki að senda hana í viðgerð og stal því reiknivél af næstu skrifstofu. Sennilega hefði þó verið réttara að senda reiknimaskínuna í meðferð en í viðgerð.

 Þegar ég bráðung og efnileg hóf blaðamennskuferilinn á Þjóðviljanum voru þar tölvur sem ég hafði aldrei séð áður. Á ýmsu gekk í samskiptum okkar og skjöl hurfu, birtust aftur og týndust á dularfullan máta. Þó tók steininn úr þegar ég hellti kaffibolla yfir lyklaborðið og tölvan æpti svo og hljóðaði að ritstjórinn kom hlaupandi til að gá hvað gengi á. Ég stóð eins og illa gerður hlutur meðan hann hellti kaffinu úr lyklaborðinu og bað mig vinsamlegast afsökunar á látunum í tölvunni. Ég stundi vandræðaleg að ég hefði sennilega hljóðað líka hefði einhver hellt yfir kaffi. Ég var ekki rekin fyrir pyntingar á tækjum og varð satt að segja bráðhissa á því.

 Ég hef átt og notað nokkra diktafóna um ævina en byrjaði ekki að nota slíkt fyrr en árið 2003. Þá hafði ég starfað við blaðamennsku frá 1989. Ég er þó enn alltaf með penna og blað og tek nótur því ég hef ekki tölu á þeim skiptum sem ég hef staðið í þeirri meiningu að ég væri að taka upp en ekkert komið inn á tækið. Ýmist vegna þess að það hafi verið batteríislaust, ekki kveikt á því eða það hreinlega bilað. Já, nóturnar mínar hafa bjargað orðspori mínu ansi oft og þess vegna nota ég enn penna sem í fúlskap sínum og illkvittni verða iðulega bleklausir.

 P.S. Ásgeir minn ég á svona diktafón eins og þú talar um en hef aldrei lagt í að reyna að finna út hvernig maður hleður hljóðskrá inn í tölvuna.

Svo bregðast krosstré sem önnur ...

Pennar eru bara ekki pennar í dag. Þeir endast svo miklu skemur en var í mínu ungdæmi og ég hef rekið mig á að alltaf skulu þeir gefast upp þegar verst gegnir. Ég geng ævinlega með penna í töskunni eins og góðum blaðamanni sæmir en upp á síðkasti bregst varla að þegar ég tek upp pennann minn til að skrifa nótur eftir viðmælanda eða einhverjar glimrandi hugmyndir sem skyndilega lýstur niður í höfuðið á mér þá eru þeir bleklausir. Fáeinir skýrir bókstafir birtast en svo dofna þeir og undir það síðasta sést ekki annað en far í blaðsíðuna. Já, hér áður fyrr gat maður skrifað og skrifað og blekið virtist eilíflega sprautast úr pennanum. Heimur versnandi fer.