Sögur sem verður að segja

Eftirfarandi umfjöllun um bókina Breiðavíkurdrengur birtist í desemberblaði hann/hún.

Breiðavíkurdrengur eftir þá Pál Rúnar Elísson og Bárð Ragnar Jónsson er áhrifamikil bók um vist Páls í Breiðavík. Bárður var honum samtíða á staðnum og aðstoðar hann við skrifin. Ógnirnar sem drengirnir upplifðu á þessu ríkisrekna vistheimili eru skelfilegar og öllu venjulegu fólki hnykkir við. Það er erfitt að lesa frásagnir af þessu tagi en samfélagið verður að horfast í augu við og reyna að útrýma slíkum smánarblettum.

Margir upplifa reiði, vantrú og sektarkennd þegar fólk sem brotið hefur verið jafnalvarlega gegn og Breiðavíkurdrengjunum stígur fram og segir sögu sína. Skemmst er að minnast þess þegar Thelma Ásdísardóttir dró upp mynd af föður sínum ásamt Gerði Kristnýju og ýmsir stigu fram í fjölmiðlum til að bera af sér alla vitneskju um mál sem var á allra vitorði. Meira að segja börnin í Hafnarfirði vissu hvað fór fram á heimili þeirra systra en hinir fullorðnu vissu að eigin sögn mun minna. Þá er ekki hægt annað en að spyrja hverju sætir það?

Hið sama á við um Breiðavíkurdrengina. Páll segir frá því í bókinni að þeir félagar struku í tvígang og í bæði skiptin segja þeir fullorðnu fólki (í annað skiptið hreppstjóra sveitarinnar) að þeir séu beittir ofbeldi af hendi forstöðumannsins. Þeir eru sendir til baka og ekkert frekar er aðhafst í þeirra málum. Er það nema von að þessum börnum hafi fundist þau standa ein í óvinveittum heimi? Hugsanlega má finna því fólki sem þar átti hlut að máli einhverjar málsbætur. Tíðarandinn var annar og fordómar í garð hinna svokölluðu vandræðabarna miklir. En það afsakar ekkert af því sem þarna viðgekkst. Mannúð og gæska eru tímalaus fyrirbæri og hafa fylgt manninum jafnlengi og illskan.

Það undarlega er þó að það atvik sem hefur einna dýpst áhrif á lesandann tengist ekki því hræðilega líkamlega ofbeldi sem Páll varð fyrir heldur illkvittnislegum hrekk húsfreyjunnar á bænum þegar hún segir drengnum að hann verði sendur heim daginn eftir og vekur með honum von og tilhlökkun. Hlátur hennar daginn eftir þegar Páli og bróður hans verður ljóst að hún hafði verið að ljúga sker heilbrigt fólk inn að hjartarótum.

Sögur af þessu tagi verður að segja. Samfélagið allt er ábyrgt fyrir vanlíðan þessara drengja jafnvel við sem vorum börn eða ekki fædd þegar þessir atburðir áttu sér stað. Það verður að koma í veg fyrir að saga sem þessi endurtaki sig. Engum datt í hug að Breiðavík væri slíkur voðastaður. Hugsanlega á eftir að koma á daginn að fleiri ríkisrekin barna- og unglingaheimili hafi verið jafnspillt. „Allt vald spillir og algert vald spillir algerlega," sagði Acton lávarður og þetta virðist sannarlega eiga við um þá sem hafa yfir börnum að segja. Það er vont að lesa svona sögur en verra er að sitja eftir með þá tilfinningu að eftir nokkra áratugi muni einhver stíga fram og segja svipaða sögu af skelfingum sem hann upplifði undir augliti okkar sem erum fullorðin og ábyrg núna.

Athugasemdir

[Sigurveig (IP-tala skráð) 14.12.2007 kl. 03:21]

Já... Steina mín  þessir atburðir eru hræðilegir, og það má ekki afsaka þá með því að tala um tíðarandann, þegar þetta gerist þá er tuttugasta öldin,en ekki  miðaldir,   eins og þú veist  þá er ég  eitt  af  þessum  börnum  sem var vistuð  á þessum    ríkisreknubarnaheimilum,  og við konurnar sem vorum á þessum heimilum, höfum beðið á hliðarlínunni, þolinmóðar og rólegar, því við höfum ekki viljað setja skugga á það sem var að gerast hjá Beiðavíkurdrengunum, enda voru það sögur þeirra sem fengu okkur til að koma út úr skugganum en... nú um áramót á að koma út skýrsla um Breiðavík, og þá vonandi getum við farið að stað með okkar sögur, sem eru hræðilegar, þetta er ekki búið, og endar ekki með Breiðavík, mér hefur verið sagt að það sé nánast ekkert eftirlit með svona barnaheimilum í dag, sérstaklega úti á landi, svo svar við spurningu þinni  hvort svona sögur komi aftur upp á yfirborðið , þá er svarið  JÁ.....  Jólaknús frá sivvu