Fjölhæfur drengur

Ég hef alltaf dáðst að fjölhæfni sonar míns og til að ítreka það við hann sendi ég honum þessa vísu.

I am flabbergasted, green cow
and really don't know how
you changed your coat
and became a goat
just right about now.

 

Af hattaáti og öðru tómstundagamni

Kvefið ætlar að vera þaulsætið í mér í þetta sinn. Af þeim sökum hef ég þambað sólhatt í lítravís og verð eiginlega að viðurkenna að ég er orðin óskaplega þreytt á bragðinu. Í ljósi þess að ég hóta reglulega að éta hattinn minn gangi hitt og þetta ekki eftir þá er það kannski bara reglulega gott á mig.

Kirkjan og mannréttindi

Mér finnst gæta undarlegs misskilnings hjá fólki þegar rætt er um trúmál. Í æsingnum yfir því að prestum væri ekki lengur leyft að valsa inn á leiksskóla í Seljahverfi og halda uppi trúarlegum boðskap og svo því að kristilegt siðgæði skuli ekki lengur vera nefnt í grunnskólalögum gleymir fólk að trúfrelsi er eitt af stjórnarskrárbundnum grundvallarmannréttindum. Um þau gildir að þau þykja svo mikilvæg og sjálfsögð að þau eru stjórnarskrárbundin og ekki háð lýðræðisreglum sem byggja á meirihlutavilja. Trú-, skoðana-, félaga-, og málfrelsi eru okkur svo heilög að engin meirihluti getur kúgað okkur til að sætta okkur við að brotið sé á réttindum okkar á þessum sviðum. Það skiptir því engu máli hvort meirihluti foreldra í Seljahverfi elskar prestinn sinn og vill fá hann í heimsókn í leikskólann það nægir einn óánægðan til að eðlilegt og sjálfsagt mannréttindamál sé að gera prestinn útlægan úr leikskólanum. Slíkt ætti í raun aldrei að þurfa koma til umræðu því presturinn ætti sjálfur að vita þetta og hafa smekk til að setja menn ekki í þá aðstöðu að þurfa að gera athugasemdir við yfirgang hans. Nákvæmlega það sama gildir um grunnskólalögin. Við sem teljum okkur siðleg þrátt fyrir að standa utan trúfélaga eigum ekki að þurfa að sætta okkur við að börnum okkar sé kennt á grunni einhvers boðskapar sem við kunnum ekki við. Allt annað er stjórnarskrárbrot og þá gildir einu hversu mikill meirihluti liggur að baki viðtekinni skoðun.

Tengur og tetur

Þessi frétt er reyndar öll undarlega orðuð en mér finnst orðasambandið tengur né tetur of gott til að láta það framhjá sér fara.

Lipurtá fannst í Skutulsfirði

Dásamlegar dagbækur

Ég verð að benda ykkur á dagbækurnar frá Sölku, Konur eiga orðið allan ársins hring. Þær eru skreyttar myndum eftir konum, orðum kvenna og nöfnum merkra kvenna sem gengnar eru. Þetta eru óskaplega fallegar bækur sem gaman er að eiga og ég gaf öllum systrum mínum, bestu vinkonu minni, dóttur minni og tengdadóttur svona bók núna fyrir jólin. Þær eru á tilboðsverði núna og mér finnst að allar góðar konur eigi að fá að njóta þeirra.

Gamli strigabassi

Ég er nýskriðin upp úr flensu og er enn rám og sár í hálsinum. Maðurinn minn hefur lýst því yfir að þetta sé eins og að búa með Gunnari Birgissyni bæjarstjóra vorum og segir að um sig hríslist notalegur hrollur þegar drynjandi bassarödd konunnar hans berist um húsið. Yfirmaður minn í vinnunni stakk líka upp á því að hann færði mér heitt súkkulaði til að mýkja hálsinn og bæta hljóðin sem úr honum bárust. Karl minn hélt nú ekki. Röddin væri einstaklega aðlaðandi og hann myndi sko ekki gera neitt til að spilla henni. Núna kallar hann mig gamla strigabassa og glottir viðurstyggilega í hvert skipti sem ég rek upp hljóð. Ég vel því að þegja.

Hvenær er stúlka fjórtán ára og hvenær ekki?

Að undanförnu hafa menn undrast dóm í máli kennara sem misnotaði fjórtán ára stúlku vegna þess að honum var talið til málsbóta að hann var ástfanginn af stúlkunni og hún af honum. Stóra spurningin hér er hins vegar er hægt að tala um ást þegar um börn er að ræða? Ég man sjálfa mig á þessum aldri. Ég var alltaf yfir mig ástfangin. Stundum vegna þess að það tilheyrði að vera skotin og ég varð að nefna eitthvert nafn við vinkonurnar til að vera gjaldgeng og stundum hafði einhver strákur sagt við mig hlýlegt orð eða komið mér til að hlæja og það var nóg. Ástarsorgin var einnig sár og djúp en varði yfirleitt ekki lengur en viku. Ég varð líka skotin í kennaranum mínum og starði á hann með hundslegri auðmýkt frá upphafi kennslustundar til loka. Ég held að honum hafi þótt þetta vandræðalegt. Til allrar lukku gerði hann ekkert vegna þessarar augljósu hrifningar minnar og hún leið hjá eins annað á þessum árum. Hefði hann hins vegar nálgast mig hefði ég verið auðveld bráð. Fáeinir gullhamrar og örlítil hlýja hefði nægt og til allrar ólukku þá er það staðreynd að fólk með svona hvatir kann að velja óörugga unglinga sem ekki hafa neitt sérlega sterka sjálfsmynd. Þetta finnst mér ekki eiga nokkurn skapaðan hlut skylt við ást.

Fyrir nokkrum árum skrifaði ég grein í Vikuna um þetta efni þ.e. statutory rape. Ég gerði yfirlit yfir sex mál þar sem eldri menn höfðu verið kærðir fyrir kynmök við stúlkur á aldrinum þrettán til fimmtán ára. Þeir fengu allir sýknudóma á þeirri forsendu að þeir hefðu ekki vitað hvað stúlkan var gömul. Einn átti hesthús með foreldrum þolandans og var boðinn í fermingarveisluna barnsins en hann vissi samt ekki hvað hún var gömul. Enn undarlegra „twist“ komst á eitt málið þegar fjölskylda hins kærða, 34 ára manns sem notfærði sér ölvun þrettán ára stúlku á útihátíð til að sofa hjá henni, krafðist þess að kærasti hennar 16 ára yrði kærður líka. Þetta fólk bjó allt í sömu sveit eldri maðurinn var að vísu nýlega brottfluttur en kærastinn fékk skilorðsbundinn dóm sá 34 ára slapp. Í tengslum við þessa grein var talað við lögfræðing sem var réttargæslumaður nokkurra þessara stúlkna og ég átti von á að greinin myndi vekja óskipta athygli en ekkert gerðis. Þegar ég nokkru áður skrifaði hins vegar um the office vodoo kit sem fékkst í Mál og menningu og samanstóð af gríndúkkum og pinnum til nota á skrifstofunni hringdu þó nokkrir á ritstjórn til kvarta undan að ég væri að kenna unglingum svarta galdur. Já, stundum velti ég fyrir mér hvort starf mitt þjóni einhverjum tilgangi.

Sögur sem verður að segja

Eftirfarandi umfjöllun um bókina Breiðavíkurdrengur birtist í desemberblaði hann/hún.

Breiðavíkurdrengur eftir þá Pál Rúnar Elísson og Bárð Ragnar Jónsson er áhrifamikil bók um vist Páls í Breiðavík. Bárður var honum samtíða á staðnum og aðstoðar hann við skrifin. Ógnirnar sem drengirnir upplifðu á þessu ríkisrekna vistheimili eru skelfilegar og öllu venjulegu fólki hnykkir við. Það er erfitt að lesa frásagnir af þessu tagi en samfélagið verður að horfast í augu við og reyna að útrýma slíkum smánarblettum.

Margir upplifa reiði, vantrú og sektarkennd þegar fólk sem brotið hefur verið jafnalvarlega gegn og Breiðavíkurdrengjunum stígur fram og segir sögu sína. Skemmst er að minnast þess þegar Thelma Ásdísardóttir dró upp mynd af föður sínum ásamt Gerði Kristnýju og ýmsir stigu fram í fjölmiðlum til að bera af sér alla vitneskju um mál sem var á allra vitorði. Meira að segja börnin í Hafnarfirði vissu hvað fór fram á heimili þeirra systra en hinir fullorðnu vissu að eigin sögn mun minna. Þá er ekki hægt annað en að spyrja hverju sætir það?

Hið sama á við um Breiðavíkurdrengina. Páll segir frá því í bókinni að þeir félagar struku í tvígang og í bæði skiptin segja þeir fullorðnu fólki (í annað skiptið hreppstjóra sveitarinnar) að þeir séu beittir ofbeldi af hendi forstöðumannsins. Þeir eru sendir til baka og ekkert frekar er aðhafst í þeirra málum. Er það nema von að þessum börnum hafi fundist þau standa ein í óvinveittum heimi? Hugsanlega má finna því fólki sem þar átti hlut að máli einhverjar málsbætur. Tíðarandinn var annar og fordómar í garð hinna svokölluðu vandræðabarna miklir. En það afsakar ekkert af því sem þarna viðgekkst. Mannúð og gæska eru tímalaus fyrirbæri og hafa fylgt manninum jafnlengi og illskan.

Það undarlega er þó að það atvik sem hefur einna dýpst áhrif á lesandann tengist ekki því hræðilega líkamlega ofbeldi sem Páll varð fyrir heldur illkvittnislegum hrekk húsfreyjunnar á bænum þegar hún segir drengnum að hann verði sendur heim daginn eftir og vekur með honum von og tilhlökkun. Hlátur hennar daginn eftir þegar Páli og bróður hans verður ljóst að hún hafði verið að ljúga sker heilbrigt fólk inn að hjartarótum.

Sögur af þessu tagi verður að segja. Samfélagið allt er ábyrgt fyrir vanlíðan þessara drengja jafnvel við sem vorum börn eða ekki fædd þegar þessir atburðir áttu sér stað. Það verður að koma í veg fyrir að saga sem þessi endurtaki sig. Engum datt í hug að Breiðavík væri slíkur voðastaður. Hugsanlega á eftir að koma á daginn að fleiri ríkisrekin barna- og unglingaheimili hafi verið jafnspillt. „Allt vald spillir og algert vald spillir algerlega," sagði Acton lávarður og þetta virðist sannarlega eiga við um þá sem hafa yfir börnum að segja. Það er vont að lesa svona sögur en verra er að sitja eftir með þá tilfinningu að eftir nokkra áratugi muni einhver stíga fram og segja svipaða sögu af skelfingum sem hann upplifði undir augliti okkar sem erum fullorðin og ábyrg núna.

Sviptir allri skynsemi

Hvað er það sem gerir það að verkum að skynsömustu og velgerðustu menn missa alla dómgreind og rökhugsun þegar kvenréttindi ber á góma? Ég hef iðulega lent í umræðum við greinda, velmenntaða menn sem geta krufið alþjóðastjórnmál og hagkerfið til mergjar og fært ótal rök fyrir því að hlutirnir eigi að vera svona en ekki hinssegin en um leið og minnst er á að jafna þurfi hlut kvenna í valdastöðum tapa þeir sér. Einu rökin sem þá eru tiltæk eru að konur séu ekki að biðja um jafnrétti heldur forréttindi og í sumum tilfellum, því miður, þau að það eina sem kvenréttindakerlingar þurfi sé góður dráttur eða smáskammtur af nauðgun. Mér er algjörlega fyrirmunað að skilja þetta. Gott dæmi um það sem ég er að tala um er færsla á bloggi ofurbloggarans Jens Guð. Hann hafði lesið frétt af þremur drengjum í Bandaríkjunum á aldrinum 9-11 ára sem dregið höfðu stallsystur sína 11 ára inn í skóg og með því að hóta henni að keyra grjóthnullung í höfuð hennar fengið hana til að afklæðast og einn drengjanna hafði nauðgað henni. Í stað þess að undrast að svo ung börn tækju upp á því að beita svo grófu ofbeldi hneyksluðust karlmenn sem kommenteruðu á því að talað væri um nauðgun í þessu sambandi drengirnir hefðu ekki hvolpavit. Einn gekk meira að segja svo langt að fullyrða að nauðgun væri sambland af ofbeldi og kynferðisathöfn. Nauðgun er ofbeldi, punktur og basta og hefur ekkert með kynferðisathafnir manna að gera. Þetta er ekki mín skoðun heldur hefur verið sýnt fram á þetta með ótal rannsóknum á sálfræði nauðgara. Það er ekki kynlífslöngun sem rekur þá áfram heldur þörf fyrirl að meiða, misþyrma og niðurlægja. Reiði er ríkjandi tilfinning í sál þeirra en ekki losti. Þess vegna velti ég fyrir mér hvaða tilfinning hafi rekið Gilzenegger áfram þegar hann mælti með því á blogginu sínu að femínistar yrðu beittir kynferðislegu ofbeldi.

Með kúkabrúnar hendur

Hafi ég einhvern tíma fullyrt að ég væri snillingur tek ég hér með aftur allar fyrri yfirlýsingar um snilligáfu mína. Ég verð einfaldlega að játa að sú snilld sem mér var gefin í vöggugjöf er fremur takmörkuð. Atvik sem henti mig í gærkvöldi vitnar um þetta, dæmið bara sjálf. Ég var að vinna á tölvuna í allt gærkvöld og þegar ég stóð upp fann ég að húðin á höndunum á mér var óvenjulega þurr og stöm. Ég fór því inn á baðherbergi til að leita að góðum handáburði. Ég fann ekkert slíkt en greip þarna kremtúpu sem ég sá í hálfgerðri þokumóðu (ég var gleraugnalaus)að á stóð einhver skrift og innihaldslýsing og moisterizer neðst. Þetta nægði mér og ég smurði þessu vandlega á hendurnar á mér. Í morgun áttaði ég mig svo á því að ég hafði borið andlitsbrúnkukrem dóttur minnar á hendurnar og þær eru núna viðbjóðslega kúkabrúnar en restin af líkama mínum jafnkrítarhvítur og venjulega.