Hið dularfulla samband milli konu og töskunnar hennar

Konur og handtöskur, milli þessara tveggja liggja margir og flóknir þræðir. Það er langt síðan konur fóru að bera töskur svo langt reyndar að það skiptir öldum. Þessar kventöskur hafa síðan þróast með tímanum og nú eru þær svo margvíslegar og fjölbreyttar að við getum nánast bent á tegundina og skilgreint persónuleikann sem mun velja hana. Og svo er það innihald töskunnar, hver taska er nánast eins og askja Pandóru nema margt annað en vonin leynist á botninum. 

Lágstéttakonur báru til að byrja með grófgerða poka meðan yfirstéttin bar silkituðrur. Oft var aleigan í poka fátæku konunnar en danskortið, ástarbréf og blævængur í tuðru hinnar ríku. Síðar urðu þessar tuðrur ómissandi og oft hannaðar í stíl við kjólinn. Þá báru konur vasaklúta, ilmsöltin sín og ef til vill þurrkað blóm frá elskhuganum í tuðrunni. Konur þess tíma gengu ekki með peninga eða lykla á sér. Eiginmaðurinn sá um fjármálin og borgaði reikninga hennar í búðunum einu sinni í mánuði. Vinnukonan sá svo um að hleypa húsmóðurinni inn þegar hún sneri aftur að aflokinni bæjarferð.

Tuðrur urðu að töskum sem konur hengdu á úlnliðinn eða héldu á í hanskaklæddri hönd. Þá voru púðurdósir og varalitir farnir að slæðast ofan í þær líka þótt það væri ekki algilt. En axlataskan kom ekki fyrr en heimstyrjöld hafði skekið heiminn og hún varð til af illri nauðsyn. Konurnar þurftu að bera á milli sjúkragögn og hafa hendurnar lausar til að aka bíl eða sinna særðum og þá var gott að geta ýtt töskunni aftur á bakið. Þegar konur höfðu á annað borð uppgötvað hagræðið af því að hengja töskuna á öxlina var ekki aftur snúið. Og nú fór taskan að síga í. Auk vasaklútsins, varalitarins og púðurdósarinnar voru komnir lyklar, buddur, snyrtiveski,  minnisbækur, slæður, hanskar, ilmvatnsglös og ýmislegt fleira í töskuna.

Á fimmta og sjötta áratug síðustu aldar rann upp sannkallað vaxtar- og blómaskeið kventöskunnar. Ekki var nóg með að fleiri gerðir og stærðir væru til en nokkru sinni fyrr heldur fengu töskurnar fleiri og fleiri hlutverk. Þær urðu að skólatöskum, sundtöskum, barnatöskum og ótal önnur gervi tóku þær á sig. Konur sem ólust upp á þessum árum minnast þess að ömmur þeirra og mömmur tóku til í handtöskum sínum einu sinni á ári eða um það bil og iðulega leyndist hitt og þetta á botninum. Hver kona átti líka margar töskur og ef tekin var fram aftur taska sem ekki hafði verið notuð lengi kom hugsanlega upp úr henni ógild mynt, húslykill að fyrra heimili eigandans og þriggja ára gamall miði frá skósmiðnum. Ilmurinn upp úr þessum töskum var einnig allsérstæður en anganin af Chanel no: 5 eða Worth sat oft í fóðrinu. Það var líkt og að hitta á töfrastund að vera viðstaddur þegar mamma eða amma tóku til í töskunni sinni og stundum áskotnaðist barninu þá gamall varalitur, tóm púðurdós eða smáaurar fyrir nammi.

Hippastúlkan með risatöskuna (sem leit út eins og hún væri gerð úr gamaldags gólfteppi) gekk skökk því svo vel seig taskan í. Ef kíkt væri í tösku hennar kenndi þar án efa margra grasa. Við sæjum ábyggilega mussu til skiptanna, bók um sjálfbæra ræktun eða kommúnur, kommúnistaávarpið, hárband, blóm, hárbursta og eitthvað sem tengdist henni einni. Nútímakonan á margar töskur af ótal stærðum og engu er líkara en að sumar séu alltaf að flytja búferlum því töskurnar þeirra eru á stærð við þær sjálfar. Konur í dag bera dagbækur, snyrtiveski, hárgreiður, pappírsþurrkur, tölvur, farsíma, nafnspjöld, varasalva, hanska, húslykla, sólgleraugu og peningabuddur í handtöskum sínum. Sumum fylgja auk þess bleiur, Baby Wipes, hálstöflur, ofnæmislyf, naglsnyrtisett og fleira og fleira. Karlmenn skilja ekki til hvers konur þurfa allt þetta dót og eru á því að margt mætti skilja eftir heima. En karlmenn hafa heldur aldrei skilið það flókna og dularfulla samband sem er milli konu og töskunnar hennar.

Úr 4. tbl. hann/hún

Misst'ann

Alþekktar eru ýkjur laxveiðimanna sem alltaf missa þann stóra en aldrei hefði mér dottið í hug að þessi árátta gripi mann þótt maður færi að blogga. Ég get nefnilega sagt ykkur að ég hef þjáðst af miklu andleysi undanfarið og ekki dottið neitt í hug að blogga um. Í gærkvöldi lá ég uppi í rúmi og var við það að sofna þegar ég fékk frábæra hugmynd að stórkostlegri færslu. Ég skrifaði hana í huganum og notaði flókið en ákaflega fallegt myndmál og þetta var orðin alveg snilldarpistill. Ég sofnaði út frá hugsunum um jákvæð viðbrögð ykkar bloggvina minna við þessum einstaklega skemmtilegu skrifum og vaknaði í morgun búin að gleyma öllu saman. Mér er gersamlega fyrirmunað að muna bæði um hvað ég ætlaði að skrifa hvað þá hvernig mér fannst heppilegast að setja það saman. Já, það er ekki einleikið með stórlaxana hvað þeim er lagið að sleppa.

Dorgað við sjónvarpið

Líkt og allir vita hef ég gaman af bögumælum og ambögum ýmiss konar. Í gær heyrði ég sögur af konu sem var nokkuð óðamála og kannski ekki alltaf með öll orðatiltæki á hreinu. Eitt sinn mætti þessi kona venju fremur framlág í vinnu og gaf þessa skýringu á þreytu sinni: „Ég tók vídeóspólu í gærkvöldi og lá svo dorgandi yfir sjónvarpinu í allt gærkvöld og var andvana í alla nótt.“ Þetta finnst mér óstjórnlega skemmtilega að orði komist.

Frelsi í hugsun

Í morgun var ég að ræða um bókina Frjáls eftir Ayaan Hirsi Ali við starfsmann útgefandans og nefndi það við hann að ég væri alveg hissa á hversu litla athygli bókin hefði vakið hér á landi. Mér finnst nefnilega svo áhrifamikið og merkilegt að þessi kona sem alin er upp í islam, var mjög trúuð og barðist árum saman við að beygja sig undir ofurvald trúarbragðanna fullyrði að misrétti sé innbyggt í islam. Vestrænir spekingar hafa nefnilega borið á móti þessu árum saman og sagt að í Kóraninum sé ekkert slíkt að finna þvert á móti sé þar bara kærleikur. Nú þekki ég þetta ekki og ætla mér ekki að dæma um það en Ayaan bendir að í Kóraninum sé sannarlega að finna misrétti gegn konum og þar sé líka krafist slíkrar undirgefni gagnvart guði og trúarbrögðunum að gagnrýnin hugsun komist ekki að. Hún segir að á meðan svo sé verði engar framfarir í löndum sem játa þessa trú og lýðræði muni aldrei geta þrifist. Finnst ykkur þetta ekki merkilegt? Eins og ég tók fram áðan þá þekki ég þetta ekki en finnst þess virði að hlusta á sterka, afgerandi rödd þessarar hugrökku konu.

Moldarbrúnn hundur og þrautfúl kona

Ég gekk á Úlfarsfellið með Freyju á sunnudagskvöldið. Allt var þurrt og þokkalegt og ég skemmti mér hið besta allt þar til við vorum nánast komnar niður.  Tíkin var laus því lítið var um mannaferðir á fjallinu og skondraðist við hlið mér og á undan mér. Skyndilega sé ég hvar tíkin stoppar á brekkubrún, sperrir eyrun og er mjög spennt í útliti. Ég hélt að þarna hlyti að vera annar hundur á ferð svo ég flýtti mér af stað til hennar og kallaði. Hún sinnti því í engu en hentist af stað og beint ofan í moldug hjólför sem voru full af drullu. Þar óð hún fram og aftur hin hamingjusamasta á svip og fékk greinilega mikið út úr þessu leirbaði. Ég gargaði hins vegar á hana að koma sér þarna upp úr og það strax. Sú gula hlustaði ekkert á mig og tók sinn tíma í baðið. Það var skolbrúnn hundur sem hvergi var hægt að koma við sem fór upp í bílinn minn að fjallgöngu lokinni. Svo maður taki nú undir með Viktoríu heitinni Bretadrottningu þá var oss ekki skemmt. 

Forríki frændi!

Elskurnar mínar, vitiði bara hvað? Ég er milljónamæringur. Frændi minn Lucas Steinarsdóttir lést af völdum hjartaáfalls í einhverju arabalandi. Mjög traustvekjandi lögfræðingur þaðan hafði samband við mig í morgun og lét mig vita af milljónum sem sætu ósnertar á bankareikningi hans og biðu þess nánast ættingi færi fram á að fá aðgang að þeim. Ég kannast reyndar ekki við Lucas Steinarsdóttur úr minni nánustu fjölskyldu en hef ekki farið inn á Íslendingabók til að leita. Auk þess finnst mér að maður ekki að spyrja of margra spurninga þegar gæfan bankar svona óvænt og hastarlega að dyrum. Þegar ég verð búin að fá milljónirnar lofa ég að styrkja góð málefni hér á Íslandi og vini mína á alla lund. Svo ætla ég auðvitað að beita mér fyrir friði í heiminum.

Játningar bókaormsins

Þennan pistill minn rakst ég á nýlega en hann birtist í Vikunni fyrir einhverjum árum. Ég ákvað að eiga hann með ykkur.

Ég er fíkill. Það er ekki auðvelt fyrir mig að játa þessi ósköp en ég er bókstaflega sjúk í bækur. Það tók mig langan tíma að viðurkenna að ég ætti við alvarlegan vanda að stríða en þannig er það, ég bókstaflega verð að hafa eitthvað að lesa. Komi það fyrir að mér láist af einhverjum ástæðum að sjá til þess að ólesin bók sé á náttborðinu mínu á ég það til að sækja kornflekspakka og lesa á hann fremur en að lesa ekki neitt. Eitt sinn var ég svo langt leidd af bókaleysi að ég las utan á sjampóflöskur og tannkremstúpur og get nú sagt ykkur ýmislegt um flúor og efnainnihald venjulegrar hársápu.  Fyrstu árin okkar í hjónabandi kvartaði eiginmaður minn jafnan undan því að opnaði ég bók hyrfi ég honum yfir í annan heim. Hann hafði rétt fyrir sér. Þegar ég kemst í góða bók sem fangar huga minn hverfur umhverfið mér gersamlega. Ég fann hvernig lestin braut og marði bein Önnu Karenínu og tárin láku niður kinnar mér þegar Ragnheiður Brynjólfsdóttir lá banaleguna í Skálholti. Börnin mín voru fljót að læra það eins og börn annarra fíkla að ef mamma væri með bók væri ekki á hana að treysta.  

Ef ég kemst í vel skrifaða spennandi bók get ég ekki hætt að lesa. Þá skiptir engu hvort vinnan bíður daginn eftir eða fjölskylda og heimili, ég hætti ekki fyrr en ég get lokað bókinni með feginsstunu yfir að vita hver endalok sögupersónanna urðu. Þær eru orðnar margar andvökunæturnar sem ég hef átt til að geta klárað bók sem ég hef ekki getað hugsað mér að láta frá mér án þess að vita sögulok. Og svo eru það bækurnar sem ég les mér til sáluhjálpar minnst einu sinni á ári. Þeirra í meðal eru: Njála, Íslandsklukkan eftir Halldór Laxness, A Prayer for Owen Meany eftir John Irving, The World According to Garp eftir sama höfund, To Kill a Mocking Bird eftir Harper Lee, Skálholt eftir Guðmund Kamban og Góði dátinn Sveik eftir Jaroslav Hasek. En það bætist alltaf í þennan flokk því alltaf er verið að gefa út nýjar bækur sem eru jafn frábærar og hinar fyrri. Ég man í fljótu bragði eftir: Vetrarferðinni eftir Ólaf Gunnarsson, Memories of a Geisha eftir Arthur Golden og Alias Grace eftir Margaret Atwood.

  Hugleiðsla við lestur

En það eru til svo margar góðar bækur í heiminum og ég kemst aldrei yfir að lesa þær allar. Sú hugsun veldur mér meiri sársauka en nokkuð annað og ég gæti grátið höfugri tárum en þeim sem streyma niður kinnarnar þegar einhver minna uppáhaldssöguhetja lendir í vandræðum. Rithöfundurinn, húmoristinn og lífskúnstnerinn frábæri Kurt Vonnegut er mér sammála. Í sjálfsævisögu sinni segir hann frá því þegar sonur hans, hálfsturlaður af fíkniefnaneyslu, svipti sig lífi. Þau hjónin voru bókstaflega sundurtætt af sorg á eftir og vissu varla hvert þau áttu að snúa sér. Þau reyndu þó að sækja námskeið í hugleiðslu sem þeim hafði verið sagt að hefði reynst mörgum vel til að takast á við sorg. Í fyrsta fyrirlestrinum sagði leiðbeinandinn þeim að þau ættu að reyna að ferðast í huganum til annars lands eða annars heims þar sem þau gætu gleymt öllum áhyggjum sem hrjáðu þau hér og verið í einhverjar mínútur laus undan öllum þeim ama sem veröldin hefði lagt þeim á herðar. „Þá gerði ég mér grein fyrir," segir Kurt, „að ég hef allt frá barnæsku stundað djúpa hugleiðslu í hvert skipti sem ég tek upp bók."  Ég er honum hjartanlega sammála og hef allt frá því að ég las þessi orð sagt börnunum mínum að ég þurfi tíma til að hugleiða þegar ég loka mig af með góða bók í klukkutíma eða svo. En hvaðan kemur þessi sýki? Líkt og alkóhólismi eða önnur fíkn er þetta vafalaust arfgengt eða henni mömmu að kenna. Allt frá því að Freud var og hét hafa kenningar hans verið notaðar til þess að afsaka margt illt hjá fullorðnum einstaklingum og til að segja að margt illt megi rekja til þess að mæðurnar hafi verið gallagripir. Þegar ég var bara smábarn man ég að mamma mín sat inni í stofu og las ljóð upphátt sér til ánægju. Það var hennar aðferð til að slaka á eftir að hafa slegist við fimm miserfiðar telpur á öllum aldri, þrifið undan þeim öllum og eldað ofan í þær án þess að fá nokkrar þakkir fyrir. Ég man enn hversu rödd hennar breyttist þegar hún las ljóðin, hún varð hljómfegurri, fyllri og mun glaðlegri en rödd konunnar sem sagði mér að ganga frá skónum. Ég faldi mig oft undir borðstofuborðinu heima til að hlusta á mömmu lesa. Oft þurfti ég þó ekki að fela mig því hún las óbeðin fyrir okkur systurnar heilu bókaflokkana allt þar til við lærðum að lesa sjálfar. Ég get trúað hverjum sem er fyrir því að það var ekki nærri eins gaman að gráta yfir örlögum Bláskjás litla, eftir að ég gat sjálf lesið mér til um þau, eins og þegar mamma tók mig í fangið og þurrkaði burtu tárin jafnóðum og ég heyrði um það hvernig ræningjarnir misþyrmdu hjálparvana börnunum.  Mamma las ekki bara fyrir okkur heldur sagði hún okkur líka sögur af sjálfri sér og öðrum og það var ekki síðra. Hún kunni svo sannarlega að segja frá, hún mamma, en vegna þess að allt illt sem hendir börnin er ævinlega mæðrunum að kenna segi ég að fíkn mín sé öll tilkomin vegna mömmu. Hefði hún ekki haft svo fallega rödd, lesið svona vel og haft svona frábæra frásagnargáfu hefði ég alveg getað látið bækurnar í friði. Í sögunni um Gilitrutt er sagt frá húsfreyju sem elskaði bækur svo heitt að hún drýgði þá ófyrirgefanlegu synd að liggja uppi í rúmi og lesa fremur en að sinna búi sínu. Fortölur bónda hennar komu fyrir ekki en þegar stórskorin kona bauðst til að sinna verkum hennar gegn því að hún fengi í laun það sem húsfreyja bar undir belti var hún fljót að þiggja það. Undir belti húsfreyju var að sjálfsögðu barn og mikilli ógæfu var afstýrt aðeins vegna þess að húsfreyja gat samið við kerlu um að giskaði hún rétt á nafn hennar fengi hún að halda barninu. Þegar neyðin var stærst hafði hún vit á að trúa bónda sínum fyrir vandanum og hann heyrði, þegar hann lagðist fyrir undir hól einum, kveðið í hólnum: „Húsfreyja veit ekki hvað ég heiti, Gilitrutt heiti ég!" Ég þjáist hins vegar af efasemdum um það að ég hefði vit á að trúa skynsemdarmanninum bónda mínum fyrir því að ég hefði gert slíkan samning ef ég kæmist í góða bók um svipað leyti. (Sama lögmál kemur fram í sögunni um Finn, kirkjusmiðinn á Reyn, nema að þá heyrir bóndi kveðið í hólnum: „Senn kemur hann Finnur, faðir þinn frá Reyn, með þinn litla leiksvein.“) Jesús minn, þá man ég að ég las allar þjóðsögurnar meðan grauturinn brann við og börnin vöfruðu milli polla og skurða í stórhættu.

Bækur og andleysi

Mikið og lamandi andleysi hefur hrjáð mig að undanförnu og það þrátt fyrir mjög innblásna og stórskemmtilega heimsókn í Himnaríki um síðustu helgi. Himnaríkisfrúin var í sínu besta formi, á flókaskóm og með veraldrarrýnigleraugun. En svona er þetta meira að segja ferlegustu kjaftöskum getur sem sé vafist tunga um tönn. Allt um það. Ég var sem sé að ljúka við Kuðungakrabbana sem er vel skrifuð og áhugaverð bók. Þetta er framhald af Berlínaröspunum og nú bíð ég eiginlega spennt eftir næstu bók því þessi endaði þannig að maður vill gjarnan vita meira. Nú er ég að lesa Laxveiðar í Jemen og skemmti mér konunglega. Sú bók er skrifuð á frumlegan og skemmtilegan en þetta eru bréf, dagbókarbrot, tölvupóstar og útdrættir úr skýrslum sem saman mynda fyndna sögu.l

Hraðlestur er ekki alltaf til góðs

Ég var að ljúka við þá stórfínu bók Kuðungakrabbana í gærkvöldi og las síðustu blaðsíðurnar kannski svolítið hratt. Á einum stað var talað um róna í kirkjuskipinu og ég velti fyrir mér hvers vegna í ósköpunum menn fjarlægðu ekki rónann úr kirkjunni. Þar fyndist mér hann ekki eiga heima. Það var ekki fyrr en eftir tvær blaðsíður í viðbót að ég áttaði mig á því að þarna var verið að tala um ró þ.e.a.s. frið. Á greinilega ekkert erindi á hraðlestrarnámskeið.

Skrýtin hugsun

Samkvæmt Magnúsi Þór Hafsteinssyni er sveitarfélagið á Akranesi svo illa statt að það getur ekki tekið á móti nokkrum palestínskum mæðrum sem þurft hafa að flýja ofríki Ísraelsmanna. Ef farið er inn á þessa síðuhttp://www.imemc.org/article/47404 má lesa um ástandið í al Waleed-búðunum og þær hörmungar sem konurnar þurfa að þola. En sennilega eru til Skagamenn sem líka hafa það skítt og hvers vegna þá að rétta fram hjálparhönd? Ef einhver hefur efast um í hverju stefna frjálslynda flokksins í innflytendamálum er fólgin þá hefur Magnús nú tekið af allan vafa.